ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว EP.1 : เกษตรกรรมไม่กระทำของ มาซาโนบุ ฟูกูโอกะ
บทสนทนาแลกเปลี่ยนจากหนังสือ "ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว" โดย มาซาโนบุ ฟูกูโอกะ (แปลโดย รสนา โตสิตระกูล) นำเสนอแนวคิดเกษตรกรรมแบบ "ไม่กระทำ" ที่ตรงกันข้ามกับเกษตรกรรมสมัยใหม่ซึ่งพึ่งพาเทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์
ฟูกูโอกะเสนอว่า การปฏิวัติสามารถเริ่มจากสิ่งเล็ก ๆ อย่างฟางข้าวเส้นเดียว โดยเชื่อมั่นในพลังของธรรมชาติและการลดการแทรกแซงของมนุษย์ให้เหลือน้อยที่สุด เขาแบ่งปันประสบการณ์ที่นำเขาสู่การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตและการค้นพบสัจธรรมเกี่ยวกับธรรมชาติและชีวิต
- เกษตรกรรมไม่กระทำ(Do-Nothing Farming): ไม่ไถ ไม่พรวน ไม่ใช้ปุ๋ย ไม่ใช้ยาฆ่าแมลง เชื่อว่าหากปล่อยให้ธรรมชาติดำเนินไปตามกลไกของมัน ก็จะเกิดความสมดุลเอง
- การกลับสู่ต้นกำเนิด:ไม่ใช่การถอยหลังแต่คือการย้อนกลับสู่รูปแบบเกษตรดั้งเดิมที่มีมาก่อนเทคโนโลยีสมัยใหม่
- ความเรียบง่ายที่มีประสิทธิภาพ:ฟูกูโอกะเชื่อว่านี่เป็นวิธีการที่เรียบง่ายที่สุดแต่ทันสมัยและยั่งยืนที่สุด
- พลังของสิ่งเล็ก ๆ:ฟางข้าวเส้นเดียวกลายเป็นสัญลักษณ์ของการปฏิวัติแบบเงียบ ๆ จากสิ่งธรรมดา
- การตระหนักรู้ทางจิตวิญญาณ:ประสบการณ์ทางจิตใจเมื่อตอนป่วย ทำให้เขาเห็นว่า “ในโลกนี้ ไม่มีอะไรเป็นแก่นสารเลย” และตัดสินใจกลับบ้านเพื่อทดสอบความเข้าใจนี้กับชีวิตจริง
- ข้อจำกัดของมนุษย์และวิทยาศาสตร์:ฟูกูโอกะตั้งคำถามว่ามนุษย์สามารถเข้าใจธรรมชาติได้จริงหรือไม่ และชี้ให้เห็นถึงปัญหาที่เกิดจากความพยายามควบคุมธรรมชาติโดยไม่เข้าใจอย่างแท้จริง
- ความสมดุลในระบบนิเวศ:การไม่ใช้สารเคมีนำไปสู่การสร้างสมดุลของศัตรูพืชและศัตรูธรรมชาติ เช่น แมงมุมช่วยควบคุมเพลี้ยจักจั่นข้าวโดยไม่ต้องพึ่งสารเคมี
- วิจารณ์ระบบการแก้ปัญหาของมนุษย์:เปรียบกับคนซ่อมกระเบื้องหลังคาหลังจากทำแตกเอง หรือวิทยาศาสตร์ที่แก้ปัญหาที่ตัวเองสร้างขึ้น เช่น สายตาสั้นจากการอ่าน แล้วประดิษฐ์แว่นตามาแก้
- ธรรมชาติคือแก่นแท้:แม้โลกจะเปลี่ยนแปลง แต่วิถีธรรมชาติและเกษตรกรรมธรรมชาติจะยังเป็นแก่นแท้ของชีวิต
ข้อมูลสำคัญจากหนังสือ:
- ตีพิมพ์ครั้งแรกใน พ.ศ. 2530
- ฟูกูโอกะลาออกจากงานที่กรมศุลกากรเมื่ออายุ 25 ปี (พ.ศ. 2481) เพื่อทำเกษตรกรรม
- ใช้เวลากว่า 30 ปีในการทำเกษตรแบบไม่กระทำ โดยผลผลิตจากข้าวและบาร์เลย์เฉลี่ย 590 กก./0.6 ไร่
- เคยล้มเหลวจากการนำแนวคิดไปใช้ทันที (สวนส้มเหี่ยวตายกว่า 5 ไร่ และต้นไม้ตาย 400 ต้น)
- วิธีการปลูกข้าว: หว่านเมล็ดโดยไม่ไถ หว่านซ้อนระหว่างพืชฤดูต่าง ๆ และคลุมด้วยฟางหลังเก็บเกี่ยว
- เชื่อว่าอนาคตเกษตรกรจะหวนกลับมาใช้วิธีไม่ไถพรวนหน้าดินอีกครั้ง
สรุป
หนังสือเล่มนี้เป็นมากกว่าหนังสือเกษตรกรรม แต่คือการตั้งคำถามกับระบบความคิดของมนุษย์ ฟูกูโอกะนำเสนอแนวทางการใช้ชีวิตที่กลมกลืนกับธรรมชาติ เป็นการปฏิวัติที่เงียบ ง่าย และลึกซึ้ง ซึ่งแม้จะดูย้อนยุค แต่กลับกลายเป็นทางเลือกแห่งอนาคตที่ยั่งยืน
คุณภาพชีวิตดีที่บ้านฉัน รายการที่จะนำคุณไปสัมผัสกับ อัตลักษณ์ท้องถิ่น ภูมิปัญญาไทย เศรษฐกิจพอเพียง และแนวคิดดีๆ จากบุคคลต้นแบบ ปราชญ์ชาวบ้าน เพื่อเป็นพลังสรรค์สร้าง คุณภาพชีวิตทีดี อย่างยั่งยืน
- ออกอากาศทาง สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย วิทยุเพื่อการเรียนรู้และเตือนภัย ภาคกลาง AM 1467 KHz ทุก วันพฤหัสบดี เวลา 18.00 น. - 19.00 น. และ
- ออกอากาศทางช่องทาง Live Streaming ผ่าน Facebook Live "คุณภาพชีวิตดีที่บ้านฉัน" ทุก วันพุธ เวลา 19.00 น. - 21.00 น. และ
- สามารถมารับชมย้อนหลังผ่านทาง Youtube ช่อง "คุณภาพชีวิตดีที่บ้านฉัน" ได้อีกช่องทางหนึ่ง...
เพจ & Youtube : รายการคุณภาพชีวิตดีที่บ้านฉัน
เกี่ยวกับเรา : รายการ "คุณภาพชีวิตดีที่บ้านฉัน" เราคือใคร?
